Land van Heusden & Altena

Het Land van Heusden en Altena – een bijzonder stukje Brabant

Tussen grote rivieren en weidse landschappen ligt het Land van Heusden en Altena: een unieke streek in het noorden van Noord-Brabant. Omsloten door de Merwede, de Afgedamde Maas, het Heusdensch Kanaal, de Biesbosch en de Bergsche Maas, voelt dit gebied bijna als een eiland – en dat wás het lange tijd ook. Tot de aanleg van de Merwedebrug bij Gorinchem in 1961 leefden de bewoners relatief geïsoleerd, verbonden door pontjes, bruggen en dijken.

Sinds 2019 vormt het hele gebied één gemeente: Altena, met Almkerk als bestuurlijk hart. In totaal wonen hier zo'n 57.000 mensen, verspreid over 21 dorpen. De grootste plaats is Werkendam, bekend als toegangspoort tot de Biesbosch. Historisch gezien is vestingstad Woudrichem het belangrijkste stadje, met zijn prachtige ligging aan het water en een roemrijk verleden.

Het landschap is gevormd door de rivieren en wijkt met zijn vruchtbare kleigrond sterk af van de zandgronden die elders in Brabant voorkomen. Daarmee sluit het gebied eerder aan bij het Gelderse rivierengebied en de Bommelerwaard. Deze overgang zie je ook terug in de cultuur: het Land van Heusden en Altena kent een protestants-christelijke traditie, opvallend binnen een grotendeels katholieke provincie.

Een streek met een rijke geschiedenis

Het gebied kent een bewogen verleden. Ooit viel het onder de middeleeuwse gouw Teisterbant en later onder Hollandse invloed. Tijdens de Franse tijd werd het verschillende keren heringedeeld, tot het in 1815 definitief bij Noord-Brabant ging horen. De namen 'Heusden' en 'Altena' worden sinds 1904 vaak samen genoemd, maar historisch gezien waren het aparte heerlijkheden. De grens tussen beide liep grofweg noordelijk van Veen en Babyloniënbroek en oostelijk van Dussen.

Ruimte voor rust en natuur

Voor natuurliefhebbers is het Land van Heusden en Altena een waar paradijs. De streek herbergt een reeks aan bijzondere natuurgebieden zoals Het Pompveld, De Groesplaat, De Sleeuwijkerwaard en De Zevenbansche Boezem. Ook Fort Altena, Fort Giessen en Fort Bakkerskil maken deel uit van de Nieuwe Hollandse Waterlinie en vormen een prachtig decor voor wandelingen en fietstochten.